Medya interneti sevdi
Ceren Moral
İnternet'in hayatın her alanında etkili olduğu su götürmez bir gerçek. Sanal ortamın bir cazibe merkezi haline gelmesi, pek çok sektörde olduğu gibi basın sektörünün de bu ortama geçişini sağladı. Bu nedenle çevrimiçi yayıncılık hızla gelişiyor. Erişim hızlarının yanı sıra web ortamına erişen kullanıcı sayısının her geçen gün artışı, basın organları için interneti vazgeçilmez bir platform haline getiriyor. Başlangıçta klasik yayın organlarının birebir yer aldığı web siteleri söz konusuydu. Oysa günümüzde çevrimiçi yayınlar çok hızla güncellenen, okurların sürekli taze bilgi alırken görüşlerini aktarabildiği etkileşimli ortamlar haline gelmiş durumda. Kısa sürede çok büyük aşama kaydedildiği düşünülse de bu ortamların gelişimi halen sürüyor.
Çevrimiçi yayınların gelişimi karşısında geleneksel yayınların aynı formda kalması çok mümkün görünmüyor. 'Değişmeyen tek şey değişimdir ' mottosu klasik yayınlar için çok geçerli.
Üç boyutlu yapıya kayış
İnternetin gelişimiyle ortaya çıkan çevrimiçi yayıncılık gelişimini sürdürüyor. Bu yayıncılık türünün web teknolojilerinin gelişmesiyle yaygınlaştığını ifade eden İnterpro Bilgi Servisleri Genel Müdürü Âli Yurtsever, dünden bugüne çevrimiçi yayıncılığın gelişimini aktardı:
“Başlangıçta uygulamalar geleneksel basılı yayının webdeki yansıması gibiydi. Çoğu hala öyle. Sonra gerek internet erişiminin gelişmesi gerekse yazılım tarafındaki gelişmelerle, yeni medya dediğimiz internet ortamına yönelik yeni ürünler çıkmaya başladı. Bu ürünler, hem içerik açısından hem sundukları diğer işlevler açısından internete özel yayınlar. Bu noktada bir geçiş süreci yaşanıyor. Netleşmiş ve oturmuş modeller yok. Çünkü teknoloji sürekli olarak değişiyor. İnternet kullanımı ve bant genişlikleri artıyor. Dolayısıyla kronolojik olarak bakarsak, önce web uygulamalarının ortaya çıkmasıyla, basılı yayının web ortamından izlenebilmesi için yapılmış olan siteler ortaya çıktı. Sonra giderek internet ortamına has, bu platformun özelliklerini kullanan yayınlar devreye girdi. Bu gerek Türkiye’de gerekse dünyadaki son 4-5 yıllık süreç.”
Web ortamında yayıncılık halen gelişim sürecini yaşıyor. Günümüz web sitelerinin, gelecekte bu işin nasıl olacağına dair çok fazla ipucu vermediğine dikkat çeken Yurtsever, şu anda internet ve kullanımının iki boyutlu olduğunu kaydetti. Gelecekte internetin üç boyutlu olacağını belirten Yurtsever, “Video ve benzeri araçlar kullanılıyor ama şu anda siteler metin ağırlıklı. İki boyutlu bir arayüzden bahsediyoruz. Bu arayüzün üç boyuta dönüşeceğini düşünüyorum. Tamamıyla grafik olacak. Bir şirketin web sitesine gitmek o şirketin binasından içeri girmek gibi olacak. Şirketin binasına gireceksiniz. Sizi girişte bir resepsiyon görevlisi karşılayacak. Şirketin kamuya açık olan yerleri varsa oraları gezebileceksiniz. Açık olmayan yerlere girmek için yetkilendirme almanız gerekecek. Bütün bunlar grafik olarak üç boyutlu olarak gerçekleşecek. Tabi ki medya da bu gelişmeden payını alacak. Medya için bu apayrı bir boyut olacak ve yeni ufuklar açacak. Bu anlamda oldukça yeni ve köklü uygulamalar ortaya çıkacak. Teknoloji henüz bu noktada değil. Ama hızla ilerliyor. Sonuçta web ortamı ikinci bir dünya haline dönecek” şeklinde görüş bildirdi.
Gelişim yazılım tarafında
Webde gelişim sürüyor. Bu ortamda asıl gelişmenin yazılım ve uygulama teknolojilerinde olacağını ifade eden Yurtsever, on yıl sonrasına bakıldığında çok farklı bir internet ortamının görüleceğini ekledi. Yurtsever bu yeni ortamı ve gelir modellerini tanımladı:
“Daha gerçek, daha keyifli ve daha kolay olacak. Bu geçiş süreci çok uzun sürmeyecek. Web 2.0, bir sürü yeni uygulama anlamına geliyor. Bunun içinde pek çok teknoloji değişiyor. Burada önemli olan sadece teknoloji değil, kavramlar da değişiyor. Bir web sayfası nasıl olmalı ve kullanılmalı? Arayüz burada çok önemli. Web sitesinin insanla buluşması nasıl olmalı? Bundan 5-10 yıl sonra, klavye ve fare kullanmayacağız. Başka araçlar ve arayüzler kullanacağız. Bu anlamda yayın tarafındaki ürünler de ciddi anlamda farklılaşacak. Tamamıyla grafik unsurlardan oluşan bir yayın hayal edebiliriz. Bir haberi okumak, aynı zamanda dinlemek ve izlemek, etkileşimli olarak onun içine girmek mümkün olacak. Bu noktada uygulamalar hayal gücüyle sınırlı. Bu beraberinde yepyeni bir iş modelini de getirecek. Buradan nasıl para kazanılacak? Şu anda esas sıkıntı bu noktada. İnternet ortamında para kazanılması şu anda hala daha risk görülen bir konu. Denenmiş ve oturmuş modeller var ama onlar da hızla değişiyorlar. Bu anlamda internet ortamında uzun soluklu bir iş modeli yok. O dönemin ya da o konjonktörün ihtiyaçlarına uygun yeni modeller üretmek gerekiyor. Geleneksel ortamlarda olduğu gibi bir iş modeli oturtup, yıllarca onu kullanmak söz konusu değil. Sürekli olarak değiştirmek ve inovasyon yapmak gerekiyor. Geleneksel iş modellerini webe uyarlamak mümkün değil. Web için ona has yeni iş modelleri geliştirmek lazım. Yeniden yaratmak lazım. Bunun için de hiç denenmemişi denemekten korkmamak gerekiyor. İnternette gelir modelleri çok bakir bir alan.” (BThaber)